Alkohol towarzyszy człowiekowi od zamierzchłych czasów. Jest on obecny podczas licznych świąt i innych okazji, pozornie poprawia nastrój, oddala troski i zmartwienia. Od pewnego czasu odnotowuje się wzrost osób cierpiących z powodu alkoholizmu, tym samym stanowi on zagrożenie dla przyszłych pokoleń, ponieważ choroba alkoholowa nie dotyczy tylko i wyłącznie jednej osoby, ale i jej najbliższych osób, a także jest problemem ogólnospołecznym.
Wymienia się trzy główne formy pomocy z zakresu pracy nad aspektem psychologicznym osobom z uzależnieniem alkoholowym:
- Terapia grupowa,
- Terapia indywidualna,
- Spotkania grup Anonimowych Alkoholików (AA).
Anonimowi Alkoholicy
Spotkania Anonimowych Alkoholików to dobrowolne, samopomocowe grupy wsparcia osób uzależnionych od napojów alkoholowych, które tworzone są po to, aby utrzymać własną trzeźwość, a także wspomóc innych uzależnionych w jej osiąganiu. Podstawowym filarem działalności grup AA jest tzw. Filozofia Dwunastu Kroków. Tym samym, praca nad programem to praca nad krokami. Wymagają one ciągłego i osobistego wysiłku podczas dostosowywania się do panujących zasad. Celem tego programu jest zmienianie negatywnych nawyków, schematów i myśli w pozytywny obraz siebie i świata.
Współzałożycielem Wspólnoty Anonimowych Alkoholików był Bill W. Jego zdaniem opracowane Dwanaście Kroków jest zbiorem duchowych zasad. Jego zdaniem w momencie kich świadomego stosowania jako sposobu życia uwalnia od uzależnienia alkoholowego oraz wspiera daną osobę w dążeniu do bycia zdrowszym, bardziej szczęśliwym oraz pożytecznym człowiekiem.
Dwanaście kroków
Poniżej opisane zostały wszystkie dwanaście kroków, zgodnie z programem i filozofią grupy AA:
- Pierwszy krok – dostrzeżenie problemu, jego identyfikacja, przyznanie się do niego.
- Drugi krok – wiara w lepsze jutro, budowanie motywacji do działania, chęć powrotu do zdroworozsądkowych nawyków i zachowań,
- Trzeci krok – Poszukiwanie motywacji, poszukiwanie wsparcia,
- Czwarty krok – Wykonanie dokładnej osobistej inwentury moralnej,
- Piąty krok – Przyznanie się samym przed sobą oraz przed innymi do własnych błędów i słabości,
- Szósty krok – Bycie w gotowości do pracy nad poprawą własnego charakteru, szczególnie do niwelowania własnych wad,
- Siódmy krok – Bycie w gotowości do pracy nad wszelkimi brakami,
- Ósmy krok – Wykonanie listy zawierającej imiona i nazwiska osób, które doznały krzywdy przez uzależnienie alkoholowe, a także podjęcie decyzji o zadośćuczynieniu tym osobom,
- Dziewiąty krok – Zadośćuczynienie wszystkim osobom z listy, chyba że zraniłoby to ich lub inne osoby jeszcze bardziej,
- Dziesiąty krok – Przeprowadzenie ponownej refleksji nad sobą samym z jednoczesnym przyznaniem się do popełnionych błędów,
- Jedenasty krok – Praca nad wzmocnieniem swojej duchowości,
- Dwunasty krok – Niesienie pomocy innym alkoholikom, stosowanie się do zasad abstynencji oraz grupy AA we własnych działaniach poza spotkaniami.
Jaka jest różnica między terapią a spotkania grupy AA?
Terapia, jak i psychoterapia jest postacią leczenia. Zawsze prowadzącym jest wykwalifikowany terapeuta, specjalizujący się w dziedzinie uzależnień. Terapia ma określone zasady i reguły, prowadzona jest w oparciu o system metodyki pracy z osobami uzależnionymi. Z kolei spotkania grupy AA właściwie nie zaliczane są do formy terapeutycznej. Tym samym nie są zaliczane do metod leczenia, ale uznaje się je jako jej uzupełnienie poprzez udzielanie wsparcia osobie, która tego potrzebuje. W tego typu spotkaniach uczestniczą alkoholicy, albo takie osoby, których problem picia dotyka. Zazwyczaj raz w miesiącu istnieje możliwość uczestnictwa w organizowanych przez AA meetingach otwartych. Dedykowane są one osobom, które chciałyby zobaczyć jak takie spotkanie wygląda. Można również uzyskać liczne informacje na temat pracy nad uzależnieniem.
Duża część alkoholików przyznaje, że trzeźwość utrzymują dzięki uzyskanemu wsparciu ze strony grupy AA, ponieważ uczestnictwo w proponowanych spotkaniach stało się nieodłącznym elementem ich życia. Atutem takich wydarzeń jest to, że dany alkoholik może przyjść, porozmawiać z innymi ludźmi z podobnymi problemami. Może dać innym pomocną dłoń, a także sam skorzystać z doświadczeń i rad innych osób o podobnych przeżyciach. Przyjście na tego typu spotkanie nie zobowiązuje do niczego. Prowadzącym meeting jest alkoholik z dłuższym czasem trwania abstynencji. Często spotkania zawierają elementy religijne. Przykładowo mogą rozpoczynać się modlitwą do Boga o pogodę ducha, wewnętrzny spokój, odwagę i rozsądek. Warto zaznaczyć, że słowo „Bóg” jest symboliczne, można je zastąpić wybranym przez siebie słowem.
Ruch AA – szczegóły
Mimo elementów religijnych, grupy AA nie są zaliczane do ruchów katolickich, mimo iż właśnie w tej sposób są kojarzone.
Kolejnym elementem przebiegu spotkania jest odczytanie tak zwanej „Preambuły AA”, w której zebrane są podstawowe założenia ruchu. Po niej prowadzący zawsze zadaje pytanie, czy na sali znajduje się osoba biorąca udział w spotkaniu po raz pierwszy. Nowa osoba proszona jest o podanie swojego imienia, aby inni uczestnicy zajęć wiedzieli jak się zwracać do nowoprzybyłej postaci. Kolejnym pytaniem, jakie pada z ust prowadzącego jest to, czy na sali znajduje się ktoś, kto abstynentem jest krócej niż miesiąc i czy chciałby podzielić się swoimi odczuciami, przemyśleniami, refleksją w tym temacie. Kolejnym elementem spotkania jest przypomnienie zasad obowiązujących na spotkaniach AA – omawia się zasadę anonimowości, zabieranie głosu przez podniesienie ręki, mówieniu jedynie o własnych doświadczeniach.
Następnie osoba prowadząca odczytuje fragment Wielkiej Księgi, 12 Kroków oraz 12 Tradycji Wspólnoty Anonimowych Alkoholików, a także wybiera temat przewodni spotkania. Zazwyczaj takie spotkanie trwa 120 minut, wliczając 15 minut przerwy. Uczestnictwo jest bezpłatne, aczkolwiek mile widziane jest wsparcie organizacji poprzez przekazanie niewielkiej ilości pieniędzy skarbnikowi w celu dołożenia się do zakupu gorących napoi i poczęstunku.
Czy w AA jest dużo kobiet alkoholiczek ?
Ilość kobiet biorących udział w spotkaniach AA stale wzrasta. Szacuje się, że mniej więcej 1/3 ogólnej liczny członków grupy Anonimowych Alkoholików stanowi płeć piękna.
Niestety, w dalszym ciągu picie kobiet i mężczyzn różni się od siebie, głównie ze względu na surowe ocenianie alkoholiczek przez otoczenie zewnętrzne, często głośno wyrażając swoje oburzenie, co nie występuje w przypadku alkoholika-mężczyzny.
W grupie pomocy AA nie rozróżnia się kobiet i mężczyzn, każdy jest tak samo ważny i każdy ma prawo do błędów, o ile wykazuje szczerą chęć poprawy swojej sytuacji i zerwania z nałogiem, niezależnie od jego płci, narodowości, majątku, wykształcenia, religii, środowiska rodzinnego, czy zasobności portfela.
Czy meetingi AA faktycznie pomagają?
Na przykładzie wypowiedzi osób korzystających z pomocy AA, dowodzi się, że jeżeli dana osoba szczerze, z własnej woli, dąży do życia w abstynencji, program daje pozytywne wyniki. Z kolei spotkania AA są nieskuteczne w przypadku osób z niską motywacją, którzy nie są gotowi na zerwanie z nałogiem.